EN 15048-1 standardı ön yüklemesiz yapısal cıvatalama birleşimleri için genel kuralları içeren bir standarttır. EN 15048-1 standardı, çelik yapıların montajı sırasında kullanılan bağlantı elemanlarının güvenliğini, dayanıklılığını ve verimliliğini sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir kılavuzdur. Bu standart, özellikle çelik yapılar için montaj işlemlerinde kullanılan bağlantı elemanlarının ve teknik çözümlerin doğru şekilde seçilmesini ve uygulanmasını hedefler.
EN 15048, ön yüklemesiz yapısal cıvatalama birleşimleri genel başlığı altında aşağıdaki bölümlerden oluşur:
- Bölüm 1: Genel gereksinimler;
- Bölüm 2: Amaca uygunluk.

15048-1 standardı; cıvatalar (kısmen dişli cıvatalar, vidalar, saplamalar ve saplama cıvataları bir arada düşünüldüğünde kullanılan terim) ve aşağıdaki özellik sınıflarına sahip karbon çeliği, alaşımlı çelik, paslanmaz çelik veya alüminyum veya alüminyum alaşımlarını kapsar. İlgili özellik sınıfları şu şekildedir:
- Karbon çeliği veya alaşımlı çelikten yapılmış cıvatalar: 4.6, 4.8, 5.6, 5.8, 6.8, 8.8, 10.9 (EN ISO 898-1’e göre);
- Karbon çeliği veya alaşımlı çelikten yapılmış somunlar: 5, 6, 8, 10, 12 (EN ISO 898-2’ye göre);
- Austenitik paslanmaz çelikten yapılmış cıvatalar: 50, 70, 80 (EN ISO 3506-1’e göre);
- Austenitik paslanmaz çelikten yapılmış somunlar: 50, 70, 80 (EN ISO 3506-2’ye göre);
- Alüminyum veya alüminyum alaşımlarından yapılmış cıvatalar: AL1’den AL6’ya kadar (EN 28839’a göre);
- Alüminyum veya alüminyum alaşımlarından yapılmış somunlar: AL1’den AL6’ya kadar (EN 28839’a göre).
Bu Avrupa Standardı, EN 1090-2’ye göre çelik yapılarda kullanılmak üzere M12’den M39’a kadar ISO metrik ince dişli cıvata montajlarını ve EN 1090-3’e göre alüminyum veya alüminyum alaşımlarından yapılmış yapılarda kullanılmak üzere M5’ten M39’a kadar olan cıvata montajlarını kapsar.
EN 15048-1 Standardının Amacı
Bu standart bağlantı elemanları için teknik gereksinimleri belirler. Özellikle soğuk şekillendirilmiş çelik bağlantı elemanları için tasarlanmış olan mekanik özellikleri ve üretim süreçlerini kapsar. Güvenli ve dayanıklı yapıların inşa edilmesinde kritik bir rol oynar.
Standardın İçeriği
Bu standart bağlantı elemanlarının tasarımı, üretimi ve kalitesine dair çeşitli kriterleri içerir. Standardın ana başlıkları şunlardır:
- Bağlantı Elemanlarının Tanımlanması: Soğuk şekillendirilmiş çelik bağlantı elemanlarının mekanik özellikleri ve kullanım alanları detaylı bir şekilde belirlenir.
- Mekanik Özellikler: Bağlantı elemanlarının dayanıklılık, çekme kuvveti, akma dayanımı gibi önemli mekanik özellikleri tanımlanır.
- Üretim Süreçleri ve Kontroller: Bağlantı elemanlarının üretiminde kullanılan materyallerin kalitesi, üretim yöntemleri ve kalite kontrol süreçleri belirlenir.
- Uygulama Alanları: Yapıların montajında ve farklı inşaat projelerinde bağlantı elemanlarının nasıl kullanılacağı ve hangi şartlar altında uygun olacağı açıklanır.
Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜK Sistemi)
Üretici, TS EN 15048-1 standardına uygun bir Fabrika Üretim Kontrol Sistemi (FÜK Sistemi) oluşturmalı ve bu sistemi sürekli olarak uygulamalıdır. Bu sistem, ürünlerin her aşamada kalite kontrolünden geçmesini sağlar.
FÜK sistemi, prosedürler, düzenli denetimler ve testler ve/veya değerlendirmeler ile bu sonuçların hammadde ve diğer gelen malzemeler ile bileşenler, ekipman, üretim süreci ve ürünün kontrol edilmesinde kullanılmasını içermelidir. Üreticinin kabul ettiği tüm unsurlar, gereksinimler ve hükümler, yazılı politika ve prosedürler şeklinde sistematik bir şekilde belgelenmelidir. Operasyonel teknikleri ve ürünün beyan edilen performansları ile ilgili temel özelliklere uygunluğunun korunması ve kontrol edilmesi için gerekli tüm önlemleri bir araya getiren bir sistemdir. Test raporları, ilgili oldukları yapısal cıvata birleşimlerinin son üretim tarihinden itibaren en az 10 yıl boyunca üretici tarafından saklanmalıdır.
Gelen hammaddeler için kabul kriterleri belgelenmiş olmalıdır. Tüm test ekipmanlarının belgelendirilmiş prosedürlere, sıklıklara ve kriterlere göre kalibrasyonları yapılmalıdır. Ürünün performansını etkileyen işleri yapan personel, uygun eğitim, öğretim, beceri ve deneyim temelinde yetkin olmalıdır ve bu konuda kayıtlar tutulmalıdır.
Uygunsuz ürünlerle nasıl işlem yapılacağını belirten yazılı prosedürlere sahip olmalıdır. Uygun olmayan ürünler kaydedilmeli, ürün kabul kriterlerini karşılamadığında, gerekli düzeltici faaliyetler derhal gerçekleştirilmelidir. Uygunsuz ürünler veya partiler izole edilmeli ve uygun şekilde tanımlanmalıdır. Hata düzeltildikten sonra, söz konusu test veya doğrulama tekrarlanmalıdır. Kontrol ve test sonuçları uygun şekilde kaydedilmelidir. Ürün tanımı, üretim tarihi, test yöntemi, test sonuçları ve kabul kriterleri, kontrol/testten sorumlu kişinin imzası altında kayıtlara girilmelidir.
Üretici, tekrar eden hataları önlemek ve uygunsuzlukların nedenini ortadan kaldırmak için düzeltici faaliyetlere ilişkin belgelenmiş prosedürlere sahip olmalıdır. Ürün taşıma yöntemlerini belirleyen prosedürlere sahip olmalı ve hasar veya bozulmayı önleyecek uygun depolama alanları sağlamalıdır.
Ön yüklemesiz yapısal cıvatalama birleşimleri CE işaretlemesi için Yapı Malzemeleri Direktifi (305/2011/AB) kapsamında PDDD sistem 2+ uygunluk onay düzeyindedir.
PDDD (AVCP) Sistem 2+ kapsamındaki ürünlere ilişkin örnek CE işareti ve etiketi aşağıdaki gibidir.

PDDD Sistem 2+ kapsamında Ön yüklemesiz yapısal cıvatalama birleşimleri için görevlerin atanması aşağıdaki gibidir.

EN 15048-1’e göre ön yüklemesiz yapısal cıvatalama birleşimleri belgelendirmesi için ATC International’a başvurabilirsiniz.
Sürdürülebilir Gelecek için Güvenilir Partner